In het artikel hoe vertel je een overtuigend verhaal dat blijft plakken, schreef ik over de kracht van verhalen: “Van kleins af aan zijn we gewend om naar verhalen te luisteren. We kunnen een verhaal gemakkelijker onthouden dan feiten; cijfers of een droge theorie.” Gebruik dus af en toe een verhaal om je boodschap over te dragen.
Maar HOE vertel je een verhaal eigenlijk? Niet iedereen is van nature een verhalenverteller. Vandaar dat ik je hier de 7 ingredienten van een goed verhaal voorschotel:
- Een (achtergrond)decor: tijd en/of plaats en/of situatie waarin je hoofdpersoon zit
- Een hoofdpersoon (of meerdere)
- De dwingende reden die de hoofdpersoon heeft om in actie te komen
- De ‘reis’ (de handelingen) die de hoofdpersoon onderneemt
- De obstakels die de hoofdpersoon onder weg tegenkomt
- De hulp die hij krijgt (meestal afkomstig van een bijfiguur) en/of de inzichten die hij krijgt
- Bevredigend einde
Hoe lang je je verhaal wilt maken en/of hoe diep je op ieder ingredient wil ingaan, mag je zelf weten. Verlies je alleen niet in een te gedetailleerde beschrijving van je decor, want dan haken de meeste mensen af.
Schrijf verder zo ‘ zintuigelijk’ mogelijk, bijvoorbeeld: het kippenvel stond op haar armen; hij rook naar zweet en tabak; de takken sneden in haar blote benen; zijn voetstappen kwamen weer dichterbij. Ik had zojuist ook kunnen schrijven ” ze is vreselijk bang en rent hard weg, maar hij haalt haar in.” Maar met mijn ‘zintuigelijke’ beschrijving zit je als lezer veel meer ‘in’ het verhaal. Dus schrijf op wat de lezer kan zien; horen (niet alleen dialoog); ruiken; proeven en voelen.
Ik zal de succes ingredienten van een verhaal eens toepassen op een waargebeurd en persoonlijk verhaal:
Vorig jaar nam ik een client aan die zijn ingeslapen bedrijf een nieuw leven wilde inblazen. Hij bubbelde en barste bijna uit elkaar van alle ideeen. Ik wist meteen dat het een plezier zou worden om met hem aan de slag te gaan. Hij schreef al zijn ideeen op en hij koos uiteindelijk 1 idee waar hij werk van wilden maken. Hij werkte hard: de mails stroomden binnen en aan de telefoon wist hij meer woorden per minuut te produceren dan een gemiddelde snelspreker.
Hij zat in zo’n creatieve flow dat hij steeds meer ideeen kreeg. Sommige ideeen leken dan weer beter dan het idee dat hij nu aan het uitwerken was. Ik moest net als bij een hondje dat enthousiast het pad afdraaft omdat hij in dat vrolijke vogeltje wil happen, ook bij hem de riem strak aantrekken. Dan ging het weer een tijdje goed en dan ging het weer helemaal mis. En zoals alle zelfstandig ondernemers was hij lekker eigenwijs en ging hij ondertussen ook zijn andere ideeen uitwerken.
Ik wist niet waarom, maar ondanks zijn enthousiasme en ‘drive’ werd ik gek van hem. We waren een half jaar verder en we hadden nog geen concrete resultaten geboekt. Dat was ik niet gewend. Gelukkig kreeg hij een aanbod om bij een bedrijf te gaan werken waar hij zo warm voor liep dat hij zijn eigen bedrijf in de ijskast zette.
Maar ik bleef maandenlang met de vraag zitten waarom ik juist van deze client af en toe zo moedeloos was geworden. Tot het op een dag tot me doordrong: hij was mij; ik keek in de spiegel. Ik werk ook honderd ideeen uit en maak ze vervolgens niet af omdat ik al weer aan idee nummer zoveel ben begonnen. Diverse zelf-hulp waarheden waren hier van toepassing. Waarheid 1: waar je je bij een ander aan ergert, is vaak iets wat je zelf ook hebt/doet, maar ontkent. Waarheid 2: alle adviezen die je aan een ander geeft, zijn vaak de adviezen die je zelf nodig hebt. En tenslotte waarheid 3: zo iemand komt niet toevallig op je pad; het is een boodschap waar je iets mee moet doen.
En dus ben ik al mijn eigen adviezen gaan opvolgen. Ik ben de laatste maand mega productief en verheug me op de sappige vruchten die ik daar volgend jaar van ga plukken.
De wijze lessen die ik van deze ervaring geleerd heb, zal ik niet meer vergeten: leer van de dingen die niet lekker lopen; vraag je af wat jouw ergernis/frustratie over jezelf zegt en vraag je af of de adviezen die je aan anderen geeft (over hun gedrag) op jezelf van toepassing zijn.
Zo, dit was mijn spontane (en persoonlijke) ingeving op hoe vertel je een verhaal.
Blogwedstrijd met handige prijs voor bloggers
Schrijf nu zelf eens een verhaal voor je blog waarbij je gebruik maakt van de 7 succes ingredienten. Alles mag: verzonnen; waargebeurd; persoonlijk en/of over een ander. Laat vervolgens hieronder bij de reacties een link achter naar je blog. Of misschien heb je al een verhaal geschreven dat je hier wilt delen; laat dan ook een link achter. Ik ben heel benieuwd naar jouw verhaal.
EN: het beste verhaal (alle of zoveel mogelijk van de 7 ingredienten zitten erin) met een duidelijke boodschap dat het ‘lekkerst’ leest, wint een prijs! Als je af en toe worstelt met bloggen, dan zul je de prijs waarderen:
- Feedback op 2 van je blogartikelen (naar keuze) waarbij de feedback zich richt op: 1) is het artikel lezersvriendelijk geschreven en 2) heb je de lezer voldoende bij je artikel betrokken?
- E-boek: Hoe maak je bloggen makkelijker? (een van mijn projecten die ik aan het afronden ben ;) )
Deadline: 8 december om 20.00 uur. Ik maak de prijs 9 december bekend via mijn blog en Twitter. Veel plezier met schrijven!!
EN DE WINNAAR IS ELLEN DE LANGE-ROS met “Hoe een echte tractor de ondernemer onthult.” Na een inleiding, vertelt zij in 2 alinea’s een verhaal waarvan de boodschap in een aparte en laatste allinea nog eens benadrukt wordt: “Je laat je niet bij de eerste beste tegenslag uit het veld slaan.” Maar ik heb vooral naar het verhaal gekeken. En het verhaal van de boerin die op de tractor naar de voetbaltraining komt omdat manlief er met de auto vandoor is, bevat de ingredienten voor een goed verhaal en is bovendien ook beeldend beschreven. Een leuk en goed voorbeeld van hoe een verhaal je boodschap kan illustreren.
Gefeliciteerd Ellen!! Ik stuur je het e-boek “Worstel niet langer met bloggen. Tips om bloggen makkelijker te maken” naar je toe. En jij mag mij 2 blogartikelen sturen waar ik je feedback op geef.
Wat een mooi voorbeeld van een verhaal Marlies. Met een persoonlijke noot ;-) En nou moet je e-book ook wel echt af. Goed bezig: zo hou je druk op het project en blijft de focus scherp. Succes.
Vrije groet,
Stan
Ken je This American Life ook? Geweldig radioprogramma/podcast.
Wat zij altijd in een verhaal stoppen is een soort omslag, een kantelpunt. Datgene wat je juist niet moet doen, wat heel stom leek, waar je je nu nog voor schaamt, dat soort dingen. This America Life is daar heel absoluut in, het zit in elk verhaal dat ze maken. Ze doen heel veel research, nemen veel op, monteren het dan en laten dan nog het merendeel afvallen omdat dat kantelpunt er niet goed in zit.
VPRO doet dat met 1 Minuut en Plots ook. Radiodocumentaires. Voor de VPRO heb ik laatst een 1 Minuut gemaakt. Die duurt dus 1 Minuut. 2 1/12 uur audio heb ik ervoor opgenomen. Dat heb ik terug gemonteerd naar 1 Minuut voorzien van aanvullende geluiden en hele minimale muziek zodat er een spanningsboog ontstaat waarin een prachtig verhaal in 1 Minuut verteld kan worden. Volgende week woensdag is ‘ie waarschijnlijk op Radio 1 te horen.
Ik ben overigens niet van mening dat de noodzaak van het kantelpunt noodzaak is. Zoals jij ook beschrijft in jouw blog. Verhalen zonder zo’n grote beweging zijn even zo goed interessant.
Marc Maron zei het laatst mooi. Hij is ook een microfoon-man net als ik. Marc zei dat door een verhaal van een persoon aan te horen mensen zich minder alleen voelen. En dat zou best nog weleens zo heel erg waar kunnen zijn :)
Ken this American life niet; ga eens googlen. Ik neem aan dat het ook via internet te beluisteren is?
En wat een werk heb je verzet om tot een mooie vertelminuut te komen. Is het alleen maar life te horen of ook na te luisteren?
Verhalen zonder kantelpunt of zonder ‘het obstakel’ kunnen ook interessant zijn. Ik heb hier alleen de regels gegevens zoals je die terugvindt in bijna alle fictieverhalen (ongeacht het genre) en films. Deze regels hebben zich dus wel bewezen. Maar op bijv. een goede anekdote (ook een vorm van een verhaal) zijn weer andere regels van toepassing. Die heb ik helaas niet paraat. Kom ik nog wel op terug.
En ja, je hebt een heel mooi punt te pakken: mensen voelen zich minder alleen als ze een verhaal horen. Verhalen kunnen troostend zijn. Ik denk dat wel 3 belangrijke functies van verhalen zijn: flits van inzicht bieden; spiegel voorhouden; en troosten/warmte bieden.
Geweldig goed artikel Marlies.
Met de ingredienten en het voorbeeld een waardevol blog om echt te leren hoe een story in elkaar steekt.
Als ik het goed lees is stap 8 het punt dat je met je verhaal maakt? [“..de moraal van dit verhaal is” – voor de lezer/ontvanger?]
In ieder geval bedankt weer voor dit goede blog!
Hartelijke groet,
Lianne
ha Lianne, een compliment waar ik een vette smile van krijg.
Ik heb jouw stap 8 “de boodschap van je verhaal/moraal” niet als expliciete stap genoemd omdat ik ervan uitga dat je dat als eerste in je hoofd hebt zitten: waarom schrijf ik mijn verhaal; wat is het doel/ de boodschap? En dan vertelt dit artikel HOE je het doet.
Maar voor de volledigheid is het misschien wel goed om deze stap als stap EEN (niet 8) op te nemen: Waarom wil je je verhaal vetellen? Wat is de boodschap die de mensen mee naar huis moeten nemen?
Dank je voor de opmerking!
Hartelijke schrijfgroeten,
Marlies
Yeps allemaal ook online te beluisteren, check http://www.thisamericanlife.org
EN http://radiolab.org
The New York is ook favoriet qua storytelling. Ze hebben een podcast over Fiction die super is.
1 Minuut is ook online terug te beluisteren:
http://weblogs.vpro.nl/1minuut/
Ja Marlies, Een heel goed artikel. Uit ervaring sprekend kan ik bevestigen dat een goed verhaal je boodschap enorm kan ondersteunen. En wat mij verbaasde was hoezeer een persoonlijke ervaring indruk kan maken op mensen. Als je zelf ‘in het verhaal zit’, ben je geneigd te denken dat het leven ‘gewoon zo in elkaar zit’. Maar als je het dan op papier zet, kan dan plots blijken dat je met jouw ervaring mensen echt kunt raken. Waarbij het natuurlijk voor een groot deel om herkenning draait. Dat geldt natuurlijk ook voor ‘zintuigelijk schrijven’. Als lezer herken je een gevoel, een bepaalde sensatie, en zo word je in het verhaal getrokken.
De structuur die je aangaf is een hele handige kapstok. Klassiek en bewezen.
Dank voor dit artikel.
Edwin
Hai Edwin,
Jouw boek ” Fit blijven na je 60ste” is een goed voorbeeld van hoe persoonlijke (waargebeurde) verhalen je boodschap kunnen ondersteunen. Helaas moeten we nog tot volgend jaar wachten totdat je boek uitgegeven is:)
Groetjes M
Net iets geblogd over This American Life:
http://melodiefabriek.nl/2010/11/de-toekomst-van-radio/
Hoi Marlies,
Voordat je met je uitstekende artikel kwam en de 7 ingredienten had ik mijn blog al op Hyves staan.
Teruglezende heb ik het gevoel dat alle ingredienten er inzitten.
Wederom bedankt voor je tip. Ik hoop dat de link zo goed is.
http://fictoria.hyves.nl/blog/39575970/Verdriet/gm6k/
groetjes, Hans
hai Hans,
Kei leuk dat je meedoet en ja de link werkt prima. 9 dec. maak ik de uitslag bekend (insturen kan tot 20.00 uur op 8 dec).
Ik zal voor je duimen (en voor alle andere inzenders natuurlijk).
groetjes Marlies
Hey Marlies,
herkenbaar verhaal. Verder ook superleuk (zinvol, nuttig, interessant) blog! En goed geschreven natuurlijk ;-)
Groet,
Guido van der Kroef
Hee Guido,
Leuk om je hier tegen te komen. En thnx voor de complimenten.
Ik zie dat jij ook druk bent met je combinatie van schrijver (wat een berg boeken!); fotograaf en psycholoog/coach.
Het is zeker de combinatie die het boeiend houdt met al je verschillende ‘rollen’ die elkaar wederzijds kunnen bestuiven. Of heb ik hier last van projectie?:)
Groeten,
Marlies
Beste Marlies,
Dank je wel voor je mooie artikel en de wedstrijd. Voor zo’n mooie prijs doe ik natuurlijk graag mee :-). Ik heb een verhaal ‘wat ik van mijn zoontje van drie leerde over assertiviteit’ geschreven. Je kunt het vinden op mijn blog ‘http://www.desuccesvolleintrovert.nl/723/assertief-zijn-als-introvert/.
Hartelijke groet,
Marloes
Hoi Marloes
Yippie weer iemand die mee doet! Leuk hoor en ben heel benieuwd wat jij van je zoontje geleerd heb.
Via de mail en linkedin heb ik nog meer reacties gehad dat mensen mee gaan doen, dus wie weet wordt het een heuse wedstrijd.
Dank je voor je inzending.
May the best win :))
Marlies
http://freekfrits.wordpress.com/2010/12/05/beeld-herinneren/
Dag Marlies,
Ik dien graag mijn blogpost ‘opruimen en herinneringen’ in voor jouw wedstrijd.
Een mooie dag,
Jonaske
Leuk, weer een inzending. De titel maakt me al nieuwsgierig :)
Groetjes marlies
Leuke wedstrijd! Ik ben dol op verhalen en gebruik ze vaak in m’n blog. Een favoriet van mezelf is het verhaal van Wilma (waar gebeurd verhaal):
http://deglazenwasser.blogspot.com/2010/11/hoe-een-tractor-de-echte-ondernemer.html
Hoi Ellen, een titel die nieuwsgierig maakt “hoe een tractor de echte ondernemer (werd?)”
Ben de laatste tijd al vaker op je blog terechtgekomen.
Je hoort nog van me
Groetjes Marlies
Superleuk dat ik heb gewonnen, ben er heel blij mee en kan je adviezen goed gebruiken om m’n blogs nog scherper te maken. Dat is een mooie prijs die heel goed van pas komt.
Hoi Ellen,
Leuk dat je zo blij bent met de prijs. Ik zou zeggen: kom maar op met die 2 artikelen. Het heeft geen haast hoor. Dus je kunt ook wachten met een artikel waarvan het belangrijk voor je is dat die zo goed mogelijk wordt. En ik zou zeggen: doe de groeten aan Wilma (of heet ze zo niet in het echt).
Groetjes Marlies